Trigeminalna neuralgija se karakteriše ponavljanim, kratkotrajnim, unilateralnim bolom u predelu inervacije (području koje je oživčeno) petim kranijalnim nervom – trigeminusom. Bol se može javiti u području jedne ili više grana trigeminusa. Probadni (lancinantni) bol koji karakteriše sve neuralgije obično je provociran, često bezazlenim stimulusom (dodir, hladnoća, smeh, žvakanje itd.).
Najčešće uzrok trigeminalne neuralgije je nepoznat, ali može biti i simptom neke druge bolesti mozga koja je u neposrednom kontaktu sa petim moždanim živcem (tumor, posledica povrede, cerebrovaskularni inzult, kompresija krvnim sudom – najčešće a. superior cerebelli ili plak multiple skleroze). Nakon probada može zaostati stalni bol u licu umerenog intenziteta.
Bol traje od delića sekunde do 2 minuta, veoma je intenzivan bez klinički ispoljenog neurološkog deficita. Ukoliko je u području bola prisutna hipestezija (smanjen osećaj površnog dodira) ili hipalgezija (smanjen osećaj na bolne nadražaje), potrebno je najčešće sprovesti dopunsko ispitivanje radi isključenja eventualnog uzroka simptomatske neuralgije.
Bol može prouzrokovati mišićnu kontrakciju lica na zahvaćenoj strani (bolni tik). Mogu biti prisutni i blagi autonomni simptomi (crvenilo i/ili suzenje oka). Ponekad neuralgičnom bolu može predhoditi atipičan, kontinuiran bol zahvaćene regije koji nazivamo pretrigeminalna neuralgija.
Trigeminalne neuralgije se dele na paroksizmalnu i neuralgiju sa pridruženim perzistentnim bolom lica.
Dijagnoza se postavlja na osnovu kliničke slike i dijagnostičke procedure (oftalmološki pregled, elektroencefalografija, dopler krvnih sudova glave i vrata i eventualno neuroimaging metode – CT i NMR endokranijuma).
Lečenje može biti konzervativno – medikamentozno i neurohiruško. Prva obično ima povoljan terapijski odgovor na primenu antiepileptika sa antineuralgičniom efektom (karbamazepin, okskarbazepin, gabapentin, pregabalin), dok je druga obično rezistentna na konzervativnu i neurohirušku terapiju.
